WWW.LUDZIEZEZNAKIEMP.PL

CZEGO DOTYCZY PROJEKT “NIEOBECNI. LUDZIE ZE ZNAKIEM P”?

Projekt „Nieobecni – ludzie ze znakiem „P”, realizowany przez wrocławską Fundację na Rzecz Studiów Europejskich, poświęcony jest polskim przymusowym robotnikom, żyjącym i pracującym w Breslau i na Dolnym Śląsku w latach 1939-1945. Po wojnie duża część z nich została w polskim Wrocławiu, w którym mieszkają do dzisiaj. Ludzie ze znakiem „P” są wyjątkową grupą, będącą swoistym łącznikiem w społecznej tkance miasta i regionu, w którym ciągu kilku miesięcy 1945 r. nastąpiła prawie całkowita wymiana ludności – Niemców zastąpili Polacy. „Zapomnienie”, które dotknęło niemiecką przeszłość stolicy Dolnego Śląska w latach powojennych, paradoksalnie uderzyło także w Polaków – robotników przymusowych. Celem projektu jest przywrócenie pamięci i zachowanie „żywych historii” Ludzi ze znakiem „P” oraz zaistnienie ich losów w zbiorowej świadomości Wrocławian.

KIM SĄ LUDZIE Z ZNAKIEM “P”?

Mianem Ludzi ze znakiem “P” określa się polskich robotników przymusowych na terenie III Rzeszy Niemieckiej w okresie II wojny światowej. Nazwa pochodzi od przymusowej naszywki z literą P (niem. Polen), którą każdy pracownik i pracownica nosiła na ubraniu.

CZYM JEST KLUB LUDZI ZE ZNAKIEM P?

Wrocławski Klub Ludzi ze znakiem “P” zrzesza byłych robotników przymusowych na terenie III Rzeszy Niemieckiej, którzy po wojnie osiedlili się w stolicy Dolnego Śląska. Klub powstał w latach 60. ubiegłego wieku, przy Towarzystwie Miłośników Wrocławia, które swoją siedzibę ma w kamienice “Małgosia” na ulicy Odrzańskiej 39/40.

CZEMU MA SŁUŻYĆ STRONA INTERNETOWA WWW.LUDZIEZEZNAKIEMP.PL?

Strona pełni funkcję archiwum, w którym gromadzone są: materiały audio i wideo z wywiadów z członkami Klubu Ludzi ze znakiem “P”, transkrypcje wspomnień, materiały źródłowe, materiały edukacyjne i scenariusze zajęć do wykorzystania na lekcjach historii. Strona zawiera również interaktywną mapę współczesnego Wrocławia z zaznaczonymi miejscami związanymi z Ludźmi z literą P i historią.
​Kliknij tutaj, aby edytować.

DLACZEGO WARTO PAMIĘTAĆ?

Losy polskich robotników przymusowych nie są znane mieszkańcom Wrocławia. Sami członkowie Klubu zwracali uwagę na marginalizacje, a wręcz zapomnienie ich historii. Do tej pory ukazało się właściwie jedno wydawnictwo, napisane przez jednego z członków klubu – Juliana Bartosza pt. „Zapomniani ludzie ze znakiem P”. Większość materiałów źródłowych (m.in. maszynopisy wspomnień) mają charakter niezinwentaryzowany i nieuporządkowany. Ponadto informacje są trudno dostępne i niepopoularne, co może dziwić, zważywszy na wyątkowość tej historii.
Bez wątpienia perspektywa Ludzi ze znakiem „P” jest unikatowa – w czasie wojny napiętnowani i naznaczeni pracowali przymusowo w jednym z kluczowych niemieckich miast, by w 1945 r. stać się jego gospodarzami. Polscy robotnicy przymusowi w Breslau, w dużej mierze zamieszkali w zgruzowanym mieście, stając się pionierami odbudowy Wrocławia. Ich losy są istotnym elementem historii stolicy Dolnego Śląska i częścią lokalnej, społecznej tożsamości. Jako nieliczni mieszkali w niemieckim Breslau, przeżyli oblężenie Festung, byli świadkami włączenia miasta do Polski i jako nieliczni „stąd” stanowili fundament tej nowej społeczności.

DLACZEGO ZESPÓŁ SZKÓŁ TELEINFORMATYCZNYCH I ELEKTRONICZNYCH PRZY UL. HAUKE-BOSSAKA WE WROCŁAWIU JEST SZCZEGÓLNIE ZAANGAŻOWANY W PROJEKT?

Na terenie obecnego Zespołu Szkół Teleinformatycznych i Elektronicznych przy ulicy Hauke-Bossaka, dawnej Clausewitzstrasse, w latach II wojny światowej, znajdował się Ausländer-Auffanglager, tj. obóz pracy (obóz przejściowy dla cudzoziemców). Był to jeden z większych tego typu obozów w Breslau, w którym pod koniec wojny przetrzymywano ponad 3 tysiące osób, w tym polskim robotników przymusowych. Obóz istniał do wiosny 1945 r., kiedy to został zbombardowany, a przetrzymywani przeniesieni do innych obozów.
Szkoła jest żywym pomnikiem historii Ludzi ze znakiem “P”, co roku w jej murach odbywają się spotkania członków wrocławskiego Klubu z nauczycielami i uczniami. Od 1970 r. tragiczne losy przetrzymywanych w obozie upamiętnia wmurowana tablica pamiątkowa. Uczniowie Zespołu Szkół Teleinformatycznych i Elektronicznych brali aktywny udział w opracowani materiałów na stronę, zwłaszcza miejsc związanych z Ludźmi ze znakiem „P”.

ZESPÓŁ PROJEKTOWY/AUTORZY

Uczniowie Zespołu Szkół Teleinformatycznych i Elektronicznych pod opieką Jolanty Trzebniak: Emilia Bańkowska, Adrian Kulnok, Marcin Krupnik, Wojciech Nadolski, Patrycja Kozak, Michał Szkudlarek, Damian Prędota, Jakub Steczeń, Jakub Damioła.
Fundacja na Rzecz Studiów Europejskich: dr Iwona Nowak (koordynacja projektu), Sebastian Górski (konsultacja merytoryczna), Dominika Gruz (relacje), dr Krzysztof Nowak, Maria Rudnicka (redakcja), Michał Downarowicz.

ZDJĘCIA Z PREMIERY STRONY, KTÓRA ODBYŁA SIĘ 13.12.2017 r. W BARBARZE.